Is Spanje een eenheid ?

Hoe komt het toch dat landen als Italië en Frankrijk zo chauvinistisch zijn. Zowel de Italianen als de Fransen vinden zichzelf geweldig. Zeg niets verkeerd over de Italianen, want dan worden ze heel erg boos. Dat heb ik persoonlijk ervaren, dus ik maak geen grappen meer over Italianen. Veel Nederlanders vinden de Fransen arrogant, want in Frankrijk is alles beter zeggen ze. De Fransen kopen liever hun eigen lokale producten.

Maar de Spanjaarden zijn helemaal niet zo. Ik vind de Spanjaarden helemaal niet arrogant en ook niet chauvinistisch en ze vinden zich helemaal niet beter dan andere volkeren. De vraag is hoe komt dat ?

Dan denk je natuurlijk meteen al dat Spanje verdeeld is in vier verschillende talen : Spaans, Catalaans, Baskisch en de taal uit Galicië. Iedere taal met een eigen gebied en een zekere vorm van autonomie.

Maar om te verklaren waarom de Spanjaarden geen sterk nationalistisch gevoel hebben, moeten we terug naar het verleden. Want er zijn belangrijke historische oorzaken :
Aan het einde van de vijftiende eeuw kreeg Spanje een koninkrijk. Maar dit betekende niet dat het land in bestuurlijke zin een eenheid werd, laat staan in patriottische zin, Spanje was toen nog geen natie. Het land was in feite een lappendeken. Elke streek had zijn eigen rechten, plichten en privileges met betrekking tot onder meer de belasting, dienstplicht, in – en uitvoerrechten. Zo waren er in Catalonië en Baskenland weer andere regels dan in Madrid en Valencia.
Er waren meer redenen dat het Spaanse nationalisme minder tot bloei kwam. Bijvoorbeeld de tegenstelling tussen de kustgebieden, het binnenland, het zuiden en het noorden. Spanje kent een enorme variëteit in klimaat en in landschap. In het noorden heerst een zeeklimaat met veel regen en zeer koude winters met vaak veel sneeuw. In het zuiden van het land is het snikheet in de zomer en aangenaam warm in de winter.

De Spaanse Burgeroorlog van 1936 tot en met 1939 is helaas ook een voorbeeld van de verdeeldheid. De tegenstanders van Franco waren zo verdeeld dat ze daardoor de burgeroorlog niet konden winnen. Het waren socialisten, communisten, anarchisten, republikeinen die onderling zoveel ruzie maakten waardoor er zelfs een burgeroorlog in een burgeroorlog plaats vond.

Toen Franco aan de macht kwam in 1939 maakte hij korte metten met de diepgewortelde regionalistische verlangens naar zelfbestuur. Veertig jaar lang peperde hij de Spanjaarden in dat zij één volk waren. Maar dat deed hij op zo ‘ n hardhandige wijze dat er een averechtse reactie was ontstaan. Er mocht alleen maar Spaans gesproken worden en geen andere taal zoals het Catalaans. De nationalistische gevoelens en de drang om de eigen taal of dialect te spreken van Catalonië, Baskenland, Galicië, Balearen, Valencia etc. werden alleen maar sterker en feller.

Toen Franco dood ging in 1975 nam Juan Carlos als koning de leiding over van Spanje. Hij had de onmogelijke taak om al deze mensen met verschillende stromingen op een lijn te krijgen en zo te komen tot een democratie. Zijn oplossing was om over het verleden te zwijgen. Dat ging min of meer goed totdat een paar militairen in 1981 een staatsgreep pleegden. Heel Spanje hield zijn adem in. Want niemand wilde terug naar het Franco regiem. Die avond kwam de koning Juan Carlos op televisie en sprak zich duidelijk uit tegen deze coup. Dat pakte bij het volk goed uit en de militairen werden gearresteerd en veroordeeld.

Onenigheid was er over de nationale vlag, feestdag en volkslied,
Het Spaanse Volkslied is een van de weinige volksliederen in de wereld die geen tekst heeft. De reden is dat er geen overeenstemming kwam over welke tekst te gebruiken.
De twee grootste politieke partijen in Spanje zijn de PP en de PSOE. De PP zou je kunnen vergelijken met de VVD en de PSOE met de Partij van de Arbeid. De verdeeldheid in het Spaanse parlement is heel erg groot alleen maar als je kijkt naar de heftige debatten die de PP en de PSOE met elkaar voeren.

Nationalistische gevoelens kunnen gevoed en gestuurd worden door de politiek. Door middel van maatregelen in het bestuur en het onderwijs, economie, cultuur kan de overheid de verschillen tussen de regio ´s proberen terug te brengen of te verdoezelen om zo het gevoel van eenheid te versterken. Blijkbaar gebeurde dit in Spanje niet op een doortastende wijze en deed de Spaanse overheid niet genoeg zijn best om een nationaal bewustzijn te kweken.

In landen als Italië en Frankrijk is dit kennelijk wel gelukt.